Close
Je hebt er vast wel eens over gehoord: mindfulness. Wat begonnen is als onderdeel van het klassieke Boeddhisme is uitgegroeid tot een waar begrip dat wereldwijd wordt toegepast. In Nederland lijkt dit concept relatief nieuw, maar wist je dat mindfulness al meer dan 2500 jaar voorkomt? Mindfulness is tegenwoordig een psychologisch concept dat steeds meer aandacht krijgt. We duiken de diepte in en vertellen je wat mindfulness inhoudt en wat het voor je doet.
Mindfulness is een stroming in de psychologie die alles te maken heeft met bewustwording. Simpel gezegd ben je bij mindfulness met bewuste aandacht bezig met dít moment. Aan de hand van meditatie en andere oefeningen verleg je de focus naar wat er nu gebeurt. Je probeert automatische, afleidende gedachtes en handelingen achterwege te laten. Al je aandacht is in het hier en nu.
In de wetenschap is mindfulness pas in de laatste decennia opgenomen. Sindsdien zijn er flinke bijdragen geweest om het concept meetbaar te maken en een wetenschappelijke definitie af te bakenen. Dankzij deze ontwikkelingen is betrouwbaar onderzoek mogelijk gemaakt en is mindfulness opgenomen als stroming in de psychologie. Door de meetbaarheid kunnen we mindfulness beter begrijpen, en dus ook beter toepassen.
Meditatie is een populaire vorm van mindfulness, maar dat is niet de enige toepassing. De twee zijn dus gerelateerd en tegelijkertijd niet hetzelfde. Ook meditatie komt deels voort uit het Boeddhisme en is een erkend begrip binnen de hedendaagse neuropsychologie.
Meditatie is een methode die je uitvoert om controle te krijgen over de processen in je hersenen. Je kunt het een geestelijke training noemen. Er bestaan allerlei verschillende soorten oefeningen om mee te mediteren. De overeenkomst tussen al deze oefeningen is dat het handvaten zijn om tot beheersing van je mentale processen te komen.
Net als bij mindfulness het geval is, zit er bij meditatie een flinke tijd tussen het ontstaan van het concept en de opname in wetenschap en psychologie.
Sommigen denken misschien misschien dat mindfulness en meditatie zweverig zijn, maar er zijn wetenschappelijke onderzoeken naar de resultaten van mindfulness en meditatie gedaan. Die resultaten mogen er zijn! In een uitgebreid review geschreven door S.L. Keng, is een positief verband gevonden tussen mindfulness en de mentale gezondheid. In een ander onderzoek worden de voordelen van mindfulness beschreven:
Deze voordelen zijn het resultaat van bepaalde processen in het brein. De amygdala is een kern van neuronen in je hersenen die betrokken is bij het ervaren, aansturen en verwerken van emoties. Het ‘emotionele brein’ is dan ook een bekende bijnaam van de amygdala.
Laat mindfulness en meditatie daar nou precies een effect op hebben! Uit onderzoek blijkt namelijk dat mindfulness een regulerende werking op de amygdala heeft en daarbij ook nog eens wijdverspreide activatie van de prefrontale cortex stimuleert.
De prefrontale cortex is een hersengebied met subonderdelen die allemaal een aparte functie hebben. De overkoepelende functionaliteit bestaat uit executieve functies, oftewel de uitvoering van gedrag. Dit houdt allemaal verband met onder andere beslissingen maken, doelen stellen, en dus ook reageren op emoties. Dankzij het effect van mindfulness op de amygdala raakt je emotionele brein minder ‘in paniek’ en de activiteit in de prefrontale cortex zorgt ervoor dat je beter kunt reageren op emotionele situaties. Zo ontstaan dus de positieve effecten op het mentale welzijn!
In principe kan iedereen gebruik maken van mindfulness; je hoeft alleen de juiste methodes en oefeningen te gebruiken. Mindfulness is niet speciaal ontworpen voor een specifieke doelgroep, maar er zijn wel concrete verbanden gelegd tussen mindfulness en bepaalde klachten. Als je deze klachten ervaart, kun je dus baat hebben bij het beoefenen van mindfulness. De concrete relatie tussen mindfulness en deze specifieke klachten wordt hier verder uitgelegd.
Stress is een veelvoorkomende reactie van het lichaam in verschillende situaties waarin iets verandert en een reactie nodig is. Eigenlijk is stress een van de duidelijkste voorbeelden van hoe lichaam en mentaal welzijn met elkaar verbonden zijn! Dat maakt de dynamiek tussen stress en mindfulness nog interessanter.
Recentelijk wetenschappelijk onderzoek laat dan ook zien dat de toepassing van mindfulness en meditatie oefeningen een opvallend effect hebben op de afname van stressreacties. Dat opvallende verband tussen mindfulness en afname van stress kent de volgende kenmerken:
Iets breder verwoord: door mindfulness neemt de empathie in algemene zin toe, en daaronder valt ook de empathie voor jezelf.
Slaapproblemen hebben erg vaak met stress te maken. Door stress slaap je moeilijker in en het heeft ook een negatieve invloed op de kwaliteit van je slaap. Mindfulness kan een drastische verbetering van de subjectieve slaapkwaliteit ondersteunen.
Te kort slapen kan leiden tot een slechter humeur, wat een verbeterde nachtrust tot een goede ontwikkeling voor de hele mentale gezondheid maakt.
Een afname van vermoeidheidsgevoelens die door mindfulness ervaren wordt, verbetert niet alleen de nachtrust, maar de effecten zijn dus door de hele dag heen merkbaar. Dit komt door het activeren van een lichamelijke ontspanningsreactie. De mindfulness en meditatie wakkeren deze reactie aan in het lichaam, waardoor er dus ook overdag een verbeterde stemming is.
Er is zeker een meetbare connectie tussen angst en mindfulness, maar deze is indirect. Mindfulness heeft namelijk “met een tussenstap” effect op angst. Dit verloopt via het zelfvertrouwen. Het beoefenen van mindfulness vermindert niet meteen de angst, maar heeft wél een positief en direct effect op de zelfverzekerdheid. Als je sterker in je schoenen staat en dus een hoger niveau van zelfverzekerdheid bereikt, heeft dit een meetbaar en concreet effect op angst. Het zorgt ervoor dat je in bepaalde mate beter met de angst om kunt gaan, waardoor de angst mogelijk ook vermindert.
Je kan zelfverzekerdheid dus ook zien als een tussenschakel die de resultaten van mindfulness doorgeeft aan de aanwezige angst. Om de uitwerking op angst te ervaren is het dus belangrijk dat deze tussenschakel goed de mogelijkheid heeft om zijn werk te doen.
De neiging om sterke emoties te ontwikkelen die verband houden met een laag zelfbeeld worden aantoonbaar verminderd door mindfulness. Kortom, mindfulness kan zelfverzekerdheid positief beïnvloeden en daardoor depressieve gevoelens tegenhouden of verlagen.
Mindfulness is dus een stroming in de psychologie waar we steeds meer over ontdekken en gebruik van kunnen maken. Dat blijkt in ons voordeel, want mindfulness kan op zowel lichamelijke als mentale klachten een positief effect hebben! Deze mogelijke verbeteringen kunnen behulpzaam zijn voor je algehele welzijn. Al deze kennis zou je dan ook nog eens goed van pas kunnen komen.
Let op wanneer problemen je boven het hoofd groeien neem dan altijd contact op met een reguliere arts en bespreek ze.
You cannot copy content of this page
